Sözcüklerin ses benzerliğinden yararlanılarak oluşturulan yarı anlamlı, yarı anlamsız sözlerdir.
- Şiir biçiminde oluşturulan tekerlemelerde ölçü, uyak, seci ve aliterasyondan yararlanılır.
- Masal, hikaye, bilmece, halk tiyatrosu gibi bazı ürünlerde de kullanılır.
- Tekerlemeler genellikle çocuk masalları, romanlar, bilmece ve tiyatro metinlerinde kullanılmaktadır.
- Tekerlemeler kuşaktan kuşağa sözlü aktarım yoluyla günümüze taşınabilir.
- Türk Edebiyatında ilk tekerleme örneklerine 11. yüzyıl döneminde rastlanmıştır.
- 11. yüzyıldan itibaren günümüze gelen tekerlemeler Güney Anadolu’da “sayışma”, Doğu Anadolu’da “döşeme” olarak bilinir.
- Tekerlemeler çocuk oyunlarında kişi ya da eş seçmek, özellikle çocukların konuşma becerisini geliştirmek ve keyifli zaman geçirmek amacıyla kullanılır.
Tekerleme örnekleri:
- Portakalı soydum. Baş ucuma koydum. Duma duma dum. Kırmızı mum.
- Ilım ılınan, ılıcalı ılıcalı akan ılık ılık Iğdır ırmağı’nın kıyıları ıkır tıkır ığrıp ağaçlarıyla kaplıdır.
- Sudan çıktı iki su şadısı, biri erkek şu şadısı, diğeri dişi şu şadısı.
- Şu karşıdaki kara kuru kavak, karardın mı, ey kara kuru kavak sarardın mı ey kara kuru kavak?
- Topkapılı topal topcu tophanede top atarken top, topkapılı topal topçunun topuğunu toparladı.
- Pireli peyniri perhizli pireler tepelerse pireli peynirler de pır pır pervaz ederler.
- Bu mum, umumumuzun mumu.
- Kınıklı kılıbık kırpıntı Kıyasettin, Kırımlı kılkuyruk kıtmiri kıkır kıkır kıkırdayarak küskütük küçümen küfeci külhaniyle külüstür Kürşat´ı külünklü küngür üstüne küttedek devirdi.
- Bir pirinci birinci buluşta bir inci gibi birbirine bağlayıp, Perlepe berberi bastıbacak Bedri ile beraber Balıkesir pazarına parasız giden bu paytak budala, babası topal Badi'den biberli bir papara yedi.
