Cumhuriyet Dönemi Şiir Anlayışları ve Temsilcileri

Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı edebiyatın tüm alanlarında olduğu gibi şiir alanında da çeşitlilik göstermektedir. Sanatçılar dönemin şartlarına ve şiire karşı tutumlarına göre çok farklı anlayışları benimsemişlerdir. Bu bakımdan Cumhuriyet Dönemi Türk şiirini aşağıdaki şiir anlayışları çerçevesinde inceleyebilir.

Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir (1920-1950)

·         Milliyetçilik akımından etkilenmişlerdir.

·         Daha çok Anadolu’yu, toplum sorunlarını, milli duyguları ele almışlardır.

·         Sade dil-hece ölçüsü

 Sanatçıları

·         Arif Nihat Asya

·         Zeki Ömer Defne

·         Ahmet Kutsi Tecer

·         Orhan Şaik Gökyay

·         Necmettin Halil Onan

·         Behçet Kemal Çağlar

·         Kemalettin Kamu

 Beş Hececiler

·         Memleket sevgisi-Memleket sorunları

·         Halk şiiri nazım şekilleri

·         Sade dil-hece ölçüsü

·         Lirikten çok didaktik şiir

 Sanatçıları

·         Faruk Nafiz Çamlıbel

·         Enis Behiç Koryürek

·         Halit Fahri Ozansoy

·         Orhan Seyfi Orhon

·         Yusuf Ziya Ortaç

 

Serbest Nazım ve Toplumcu Şiir (1920-1940)

·         Toplumsal gerçekçilik-sosyalist gerçekçilik

·         Serbest nazım özellikleri taşır.

·         İdeolojik içerikli bir şiirdir.

·         Politik bir içeriğe sahiptir.

·         Materyalist ve Marksist bir dünya görüşü vardır.

·         Sanatkâr toplumun ruh mühendisidir.

·         Nutuk (hitabet) şiirin temelini oluşturur.

 Sanatçıları

·         Nazım Hikmet Ran

·         Ercüment Behzat Lav

·         Rıfat Ilgaz

·         Ceyhun Atuf Kansu

·         Kadir

·         M. Niyazi Akıncıoğlu

 

Toplumcu Şiir Anlayışını Ön Plana Çıkaranlar (1940-1960)

·         Nazım Hikmet ve serbest nazım şiirde etkilidir.

·         Toplumsal konular bireysel bakış açısıyla anlatılmıştır.

·         Katı ideolojik kalıplardan ve sloganlardan uzaklaşmışlardır.

 Sanatçıları

·         Arif Ay

·         Ahmet Arif

·         Enver Gökçe

·         Cahit Irgat

·         Arif Damar

·         Suat Taşer

·         Ö. Faruk Toprak

 

Saf (Öz) Şiir

·         Milliyetçi şiire karşıdırlar.

·         Şiiri soylu bir sanat olarak görmüşlerdir.

·         Piyale’nin ön sözünde yer alan “Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar” (İlk poetika-bildiri) bu anlayışın başlangıcı kabul edilir.

·         Kurucuları Ahmet Haşim ve Yahya Kemal’dir.

·         Yahya Kemal dışındakiler sembolisttir.

 Sanatçıları

·         Ahmet Haşim

·         Yahya Kemal Beyatlı

·         Ahmet Hamdi Tanpınar

·         Cahit Sıtkı Tarancı

·         Ahmet Muhip Dıranas

·         Behçet Necatigil

·         Asaf Halet Çelebi

·         Necip Fazıl Kısakürek

·         Özdemir Asaf

·         Fazıl Hüsnü Dağlarca

·         Ziya Osman Saba

 

Yedi Meşaleciler (Saf-Öz Şiir)(1928-1930)

·         Beş Hececiler’e tepki olarak ortaya çıkmıştır.

·         Canlılık, samimiyet ve sürekli yenilik hedefiyle ortaya çıktılar.

·         Ancak bunu başaramadılar.

·         Hece ölçüsünü kullandılar.

·         Sembolist sanatçıları örnek aldılar.

·         Tablo gibi şiir yazma anlayışları görülmektedir.

Sanatçıları

·         Cevdet Kudret Solok

·         Ziya Osman Saba

·         Vasfi Mahir Kocatürk

·         Sabri Esat Siyavuşgil

·         Yaşar Nabi Nayır

·         Muammer Lütfi Bahşi

·         Kenan Hulusi Koray

  

Garip Hareketi (I. Yeniciler) (1940-1954)

·         Türk şiirini kökten değiştiren topluluktur.

·         Dadaizm (kuralsızlık) akımından etkilenmişlerdir.

·         Geleneksel şiirin her şeyine karşı çıktılar.

·         Kuralsızlığı kural edindiler.

·         Söz sanatları, mecazlı söyleyiş ve şairaneliği dışlamışlardır.

·         Sıradan insanların yaşamlarını basit bir dille anlattılar.

Sanatçıları

·         Orhan Veli Kanık

·         Melih Cevdet Anday

·         Oktay Rıfat Horozcu

 

Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şiir

·         Garipçilere ve İkinci Yenicilere katılmadılar.

·         Serbest şiire bağlı kaldılar.

·         Şiiri sıradanlaştırmadılar.

·         İdeolojik şiirden kaçınmışlardır.

·         Türk şiir geleneğinden yararlandılar.

·         Söz sanatlarını yeri geldikçe etkili kullandılar.

Sanatçıları

·         Fazıl Hüsnü Dağlarca

·         Behçet Necatigil

·         Asaf Halet çelebi

·         Cahit Külebi

·         Necati Cumalı

·         Hilmi Yavuz

·         Cahit Zarifoğlu

·         Erdem Beyazıt

 

Maviciler

·         Mavi dergisi etrafında toplandılar.

·         Divan şiirinin imgelerinden ve biçimlerinden de yararlandılar.

·         Şiirin basit olmayacağını savundular.

·         Zengin benzetmelere, derin anlamlara sahip şiirler yazdılar.

Sanatçıları

·         Attila İlhan

·         Ferit Edgü

·         Ahmet Oktay

·         Yılmaz Gruda

·         Özdemir Utku

·         Demirtaş Ceyhun

·         Demir Özlü

·         Tahsin Yücel

·         Orhan Duru 

 

Hisarcılar

·         1950 yılında çıkarılan hisar dergisi etrafında toplandılar.

·         Garipçilerin Türk şiirine verdiği zararı önlemek amacıyla ortaya çıktılar.

·         Gelenekçi bir şiirdir.

Sanatçıları

·         Mehmet Çınarlı

·         Munis Faik Ozansoy

·         İlhan Geçer

·         Gültekin Samanoğlu

·         M. Necati Karaer

·         Yavuz Bülent Bakiler

·         Halide Nusret Zorlutuna

·         Bekir Sıtkı Erdoğan

·         Coşkun Ertepınar

 

İkinci Yeni Şiiri (1954-1960)

·         Söyleyişte rahatlık

·         Somuta karşı soyut

·         Anlamca kapalı şiir

·         Halk şiirine sırt çevirdiler.

·         Sürrealizm

·         Garip ve Toplumcu şiire tepki

·         Konu ve olay şiirden atılmıştır.

·         İmgeci bir şiirdir.

·         Ahenk ölçü ve uyakla değil musiki ve anlatım zenginliğiyle sağlanmalıdır.

Sanatçıları

·         Ece Ayhan

·         Cemal Süreya

·         Edip Cansever

·         Sezai Karakoç

·         Ülkü Tamer

·         Turgut Uyar

·         İlhan Berk